Ba thách thức của Stablecoin và triển vọng tương lai

Trong những năm gần đây, Stablecoin như một hình thức tài sản kỹ thuật số đổi mới, đã đóng vai trò ngày càng quan trọng trong thị trường tiền điện tử. Chúng cố gắng cung cấp một phương tiện lưu trữ giá trị và trao đổi tương đối ổn định trong thế giới tiền điện tử đầy biến động bằng cách liên kết với tiền tệ pháp định. Tuy nhiên, với sự gia tăng nhanh chóng về giá trị thị trường của Stablecoin, các rủi ro tiềm ẩn cũng đã thu hút sự chú ý cao độ từ các cơ quan quản lý.

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế ( BIS ) trong báo cáo kinh tế mới nhất của mình đã đưa ra cảnh báo nghiêm khắc về Stablecoin, cho rằng chúng không phải là tiền tệ thực sự và tiềm ẩn những rủi ro hệ thống có thể đe dọa toàn bộ hệ thống tài chính. BIS đã đưa ra lý thuyết "ba cánh cửa" của tiền tệ, tức là bất kỳ hệ thống tiền tệ đáng tin cậy nào cũng phải vượt qua ba thử thách: tính đơn nhất, tính linh hoạt và tính toàn vẹn. Bài viết này sẽ phân tích sâu về những thách thức mà Stablecoin phải đối mặt trong ba khía cạnh này và khám phá hướng phát triển tương lai của nó.

Nỗi khổ của sự đơn nhất: Sự neo giữ mong manh của Stablecoin

Yêu cầu "đơn nhất" của tiền tệ là tại bất kỳ thời điểm nào, ở bất kỳ địa điểm nào, giá trị của một đơn vị tiền tệ phải hoàn toàn tương đương. Tuy nhiên, cơ chế neo giá của Stablecoin có những khuyết điểm bẩm sinh, khó có thể đảm bảo tỷ lệ 1:1 với tiền pháp định. Niềm tin vào nó không đến từ tín dụng quốc gia, mà phụ thuộc vào tín dụng thương mại và chất lượng tài sản dự trữ của bên phát hành tư nhân, điều này khiến nó đối mặt với rủi ro "thoát ly".

Thời kỳ "Ngân hàng tự do" trong lịch sử là một lời cảnh báo. Khi đó, các ngân hàng tư nhân được cấp phép bởi từng bang ở Mỹ có thể phát hành tiền giấy của riêng mình, lý thuyết là có thể đổi ra kim loại quý, nhưng giá trị thực tế lại khác nhau tùy thuộc vào uy tín của ngân hàng phát hành. Tình trạng hỗn loạn này đã cản trở nghiêm trọng sự phát triển kinh tế. Ngày nay, stablecoin phần nào tái hiện lại tình trạng hỗn loạn lịch sử này.

Gần đây, sự sụp đổ của stablecoin thuật toán UST đã thể hiện rõ sự yếu đuối của stablecoin. Ngay cả những stablecoin được đảm bảo bằng tài sản cũng luôn bị nghi ngờ về cấu trúc tài sản dự trữ và kiểm toán của chúng. Do đó, stablecoin đã phải đối mặt với thách thức lớn về thuộc tính "đơn nhất" này.

Nỗi đau của sự linh hoạt: Hạn chế của việc giữ 100% dự trữ

Khả năng "linh hoạt" của tiền tệ chỉ khả năng của hệ thống tài chính trong việc tạo ra và thu hẹp tín dụng một cách động theo nhu cầu kinh tế. Tuy nhiên, những stablecoin tự phong là tài sản thanh khoản chất lượng cao 100% làm dự trữ thực sự áp dụng mô hình "ngân hàng hẹp", hoàn toàn hy sinh tính linh hoạt của tiền tệ.

Hệ thống ngân hàng truyền thống thực hiện việc tạo tín dụng thông qua chế độ dự trữ một phần, hỗ trợ cho hoạt động của nền kinh tế thực. Ngược lại, hệ thống stablecoin "khóa" tiền vào tài sản dự trữ, không thể cho vay, thiếu khả năng tự điều chỉnh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Nếu một lượng lớn tiền từ các ngân hàng thương mại chuyển sang stablecoin, có thể dẫn đến sự thắt chặt tín dụng, làm tăng chi phí tài chính, cuối cùng gây hại cho các doanh nghiệp nhỏ và các hoạt động đổi mới.

Mặc dù trong tương lai có thể xuất hiện ngân hàng stablecoin để cho vay, nhưng cách tạo tín dụng này vẫn có sự khác biệt căn bản với hệ thống ngân hàng truyền thống, và ảnh hưởng của nó đối với nền kinh tế vẫn cần được quan sát.

Thiếu hụt về tính toàn vẹn: Mâu thuẫn giữa tính ẩn danh và sự quản lý

Yêu cầu về "toàn vẹn" của tiền tệ đòi hỏi hệ thống thanh toán phải an toàn và hiệu quả, đồng thời có khả năng ngăn chặn các hoạt động tài chính bất hợp pháp. Tuy nhiên, kiến trúc công nghệ nền tảng của stablecoin, đặc biệt là stablecoin được xây dựng trên chuỗi công khai, đã đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với "toàn vẹn" tài chính.

Đặc điểm ẩn danh và phi tập trung của chuỗi công cộng khiến các phương tiện quản lý tài chính truyền thống khó có hiệu quả. Một giao dịch stablecoin lớn có thể được hoàn thành trong vài phút và khó theo dõi tới cá nhân hoặc thực thể trong thế giới thực. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển trái phép của các quỹ xuyên biên giới, khiến các yêu cầu quản lý cốt lõi như KYC và AML trở nên khó thực hiện.

So với các chuyển khoản ngân hàng quốc tế truyền thống, mặc dù hiệu quả thấp hơn và chi phí cao hơn, nhưng mỗi giao dịch đều nằm trong một mạng lưới giám sát chặt chẽ. Mô hình giám sát dựa trên các tổ chức trung gian này bị thách thức một cách căn bản bởi các đặc tính kỹ thuật của stablecoin.

Tuy nhiên, với sự tiến bộ của các công cụ phân tích dữ liệu trên chuỗi và sự hoàn thiện của khung pháp lý toàn cầu, khả năng theo dõi và kiểm tra tuân thủ giao dịch Stablecoin đang được cải thiện. Trong tương lai, các Stablecoin "thân thiện với quy định" hoàn toàn tuân thủ, có dự trữ minh bạch và thường xuyên được kiểm toán có thể trở thành xu hướng chủ đạo trên thị trường.

Điểm yếu kỹ thuật: Sự phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng

Ngoài những thách thức ở cấp độ kinh tế, stablecoin còn gặp phải sự yếu kém ở cấp độ kỹ thuật. Nó phụ thuộc rất nhiều vào internet và mạng blockchain cơ sở, một khi xảy ra sự cố mất mạng quy mô lớn hoặc sự cố điện, toàn bộ hệ thống có thể rơi vào tình trạng ngừng hoạt động. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào cơ sở hạ tầng bên ngoài này là một điểm yếu rõ ràng so với hệ thống tài chính truyền thống.

Về lâu dài, sự phát triển của các công nghệ tiên tiến như máy tính lượng tử có thể gây ra mối đe dọa đối với các thuật toán mã hóa hiện có. Nếu hệ thống mã hóa bảo vệ khóa riêng của tài khoản blockchain bị phá vỡ, nền tảng an ninh của toàn bộ thế giới tài sản kỹ thuật số sẽ không còn tồn tại. Đây là một mối nguy hiểm an ninh cơ bản mà chúng ta phải đối mặt.

Sự ảnh hưởng đến hệ thống tài chính và "trần"

Sự trỗi dậy của Stablecoin trực tiếp cạnh tranh với các ngân hàng truyền thống trong việc giành giật nguồn tài nguyên tiền gửi, có thể làm suy yếu vị trí cốt lõi của các ngân hàng thương mại trong hệ thống tài chính. Tuy nhiên, quá trình các bên phát hành Stablecoin mua trái phiếu Kho bạc Mỹ để hỗ trợ giá trị của chúng không hề đơn giản, mà còn tồn tại sự tắc nghẽn về dự trữ của hệ thống ngân hàng.

Khi các nhà phát hành Stablecoin mua trái phiếu Mỹ với quy mô lớn, điều này sẽ dẫn đến việc số dư tài khoản dự trữ của ngân hàng hợp tác giảm đi tại Cục Dự trữ Liên bang. Nếu quy mô của Stablecoin tiếp tục mở rộng, có thể khiến các ngân hàng đối mặt với áp lực thanh khoản và áp lực từ quy định, từ đó hạn chế việc cung cấp dịch vụ cho các nhà phát hành Stablecoin. Do đó, nhu cầu về trái phiếu Mỹ của Stablecoin thực tế bị ràng buộc bởi mức độ dồi dào của dự trữ trong hệ thống ngân hàng và các chính sách quy định.

So với đó, quỹ thị trường tiền tệ truyền thống gửi tiền trở lại ngân hàng thương mại thông qua thị trường mua lại, tăng trách nhiệm nợ tiền gửi và dự trữ của ngân hàng, khoản tiền gửi này có thể được sử dụng để ngân hàng tạo ra tín dụng, khôi phục trực tiếp cơ sở tiền gửi của hệ thống ngân hàng.

Triển vọng tương lai: Giữa "vây bắt" và "chiêu an"

Đối mặt với những thách thức mà Stablecoin mang lại, BIS đã đề xuất một giải pháp "sổ cái thống nhất" dựa trên tiền tệ của ngân hàng trung ương, tiền gửi của ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ được "token hóa". Thực chất đây là một chiến lược "hòa nhập", nhằm hấp thụ những lợi thế của công nghệ token hóa, đồng thời đặt nó dưới nền tảng tin cậy do ngân hàng trung ương dẫn dắt.

Tuy nhiên, con đường tiến hóa của thị trường thường phức tạp hơn. Tương lai của stablecoin có thể thể hiện xu hướng phân hóa:

1. Một số nhà phát hành stablecoin sẽ chủ động đón nhận quy định, đạt được sự minh bạch hoàn toàn về tài sản dự trữ, định kỳ chịu kiểm toán và tích hợp các công cụ tuân thủ tiên tiến. Loại "stablecoin tuân thủ" này dự kiến sẽ được tích hợp vào hệ thống tài chính hiện có.

2. Một phần khác của Stablecoin có thể chọn hoạt động ở những khu vực có quy định tương đối thoải mái, tiếp tục phục vụ cho các thị trường ngách cụ thể như DeFi, nhưng quy mô và ảnh hưởng của nó sẽ bị giới hạn nghiêm ngặt.

Nghịch lý "ba cánh cửa" của Stablecoin không chỉ tiết lộ những thiếu sót cấu trúc của chính nó, mà còn phản ánh sự thiếu hụt về hiệu quả và tính bao trùm của hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại. Hướng phát triển trong tương lai có thể là sự kết hợp thận trọng giữa thiết kế cấp cao và đổi mới thị trường, tìm kiếm sự cân bằng giữa quản lý và đổi mới, nhằm xây dựng một hệ thống tài chính hiệu quả hơn, an toàn hơn và bao trùm hơn.