Rug Pull: trò lừa bịp mã hóa mới nổi và cách phòng ngừa

Trong những năm gần đây, với sự phổ biến của việc đầu tư vào mã hóa, các vụ lừa đảo liên quan cũng đang có xu hướng gia tăng. Trong đó, rug pull trở thành một trong những trò lừa bịp phổ biến nhất. Dữ liệu cho thấy, vào năm 2021, các vụ lừa đảo rug pull đã gây ra khoảng 2,8 tỷ đô la thiệt hại, chiếm 37% tổng doanh thu lừa đảo mã hóa trong năm đó. Vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi lại một lần nữa gặp phải cơn bão rug pull, với 32 dự án bị liên lụy, gây thiệt hại hơn 6,2 triệu đô la.

BNBChain là chuỗi bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với thiệt hại khoảng 4,5 triệu USD, chiếm hơn 73% tổng thiệt hại. Tiếp theo là Ethereum và Arbitrum, lần lượt thiệt hại 1,05 triệu USD và 182.000 USD.

Định nghĩa và loại Rug Pull

Rug Pull là một trò lừa bịp mã hóa, thường biểu hiện là các nhà phát triển đột ngột rút tiền từ hồ chứa thanh khoản DEX dẫn đến giá đồng tiền giảm mạnh, hoặc lợi dụng quyền trung tâm và lỗ hổng logic để cuỗm đi tiền của nhà đầu tư. Vào ngày 26 tháng 4 năm 2023, DEX Merlin trong hệ sinh thái zkSync được cho là đã xảy ra sự kiện rug pull, thiệt hại khoảng 1,82 triệu USD.

Rug Pull chủ yếu bao gồm ba loại:

1. Trộm cắp thanh khoản: Các nhà phát triển rút tất cả các token từ bể thanh khoản, khiến tài sản của nhà đầu tư ngay lập tức trở về 0.

2. Hạn chế lệnh bán: Các nhà phát triển thông qua mã giới hạn chỉ có thể tự mình bán token, chờ giá tăng lên sau đó bán để thu lợi.

3. Bán phá giá: Các nhà phát triển bán tháo một số lượng lớn token của họ trong thời gian ngắn, gây ra sự sụt giảm giá mạnh.

Phương pháp nhận diện và tránh Rug Pull

Nhà đầu tư nên cảnh giác với một vài dấu hiệu sau:

1. Nhóm phát triển không xác định hoặc ẩn danh
2. Không khóa thanh khoản
3. Tồn tại hạn chế đơn bán
4. Giá của các chủ sở hữu token giới hạn tăng vọt
5. Lợi nhuận cao nghi ngờ
6. Thiếu kiểm toán bên ngoài

Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng nên:

• Kiểm tra mã hợp đồng có mã nguồn mở và đã qua kiểm toán nghiêm ngặt
• Chú ý xem dự án có biện pháp bảo mật và kế hoạch ứng phó hay không.
• Xác minh xem quyền dự án có bị tập trung hóa cao hay không
• Xác minh tình hình phân bổ token trong sách trắng.

Tầm quan trọng của việc thẩm định

Nhà đầu tư nên thực hiện khảo sát toàn diện về dự án, bao gồm:

• Xác minh nền tảng và thành tích của nhóm dự án
• Đọc kỹ tài liệu như whitepaper, trang web của dự án.
• Kiểm tra xem hợp đồng thông minh có được kiểm toán bởi bên thứ ba đáng tin cậy hay không
• Cảnh giác với việc thổi phồng quá mức và tâm lý FOMO

Tóm lại, rug pull đã trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng trong lĩnh vực mã hóa. Các nhà đầu tư nên giữ cảnh giác, thực hiện nghiên cứu và thẩm định đầy đủ để bảo vệ an toàn tài sản của mình. Đồng thời, toàn ngành cũng cần nỗ lực chung để ngăn chặn và xử lý các hành vi gian lận như vậy, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường mã hóa.