Ranh giới pháp lý trong tranh chấp đầu tư tiền ảo: Phân biệt giữa tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự

Kể từ khi các chính sách quản lý liên quan được ban hành vào năm 2021, thái độ của Trung Quốc đối với tiền ảo đã trở nên rõ ràng: không cấm công dân đầu tư, nhưng không cung cấp sự bảo vệ pháp lý, rủi ro tự chịu. Tiền ảo không được coi là tiền tệ hợp pháp và không nên được lưu thông trên thị trường. Điều này đã dẫn đến một số khó khăn trong thực tiễn tư pháp: các vụ án dân sự khó có thể được khởi kiện, trong khi tiêu chuẩn khởi tố hình sự lại rất cao.

Tuy nhiên, mức độ công nhận thuộc tính tài sản của các loại tiền ảo chính thống từ các cơ quan tư pháp đang gia tăng. Đôi khi thậm chí xảy ra sự thiên lệch quá mức, coi những tranh chấp đầu tư đơn thuần là các vụ án hình sự. Do đó, việc làm rõ ranh giới giữa "tranh chấp dân sự" và "tội phạm hình sự" trong đầu tư tiền ảo là vô cùng quan trọng.

Một, Phân tích trường hợp

Trong một vụ án của tòa án địa phương, bị cáo Diệp某某 bị tuyên án 11 năm tù giam vì tội lừa đảo. Tóm tắt vụ án: Diệp某某 đã bịa ra các dự án đầu tư, hứa hẹn lợi nhuận cao, lừa đảo nhiều người đầu tư tổng cộng 2,5 triệu nhân dân tệ (bao gồm 500.000 nhân dân tệ tương đương với USDT). Sau khi nhận được tiền, Diệp某某 đã sử dụng phần lớn cho tiêu dùng cá nhân và trả nợ, cuối cùng không có khả năng thực hiện lời hứa.

Bị cáo và luật sư bào chữa của họ cho rằng đây là tranh chấp vay mượn dân sự và phủ nhận việc nhận được Tiền ảo. Tuy nhiên, tòa án đã không chấp nhận những ý kiến này.

Cần lưu ý rằng, trong phán quyết, tòa án đã coi USDT tương đương với "tiền", điều này có sự tranh cãi về định tính. Nói một cách chính xác, khoản lỗ đầu tư của công dân khi tự mua tiền ảo thì về mặt pháp lý, nguyên tắc là không được bảo vệ. Nhưng nếu tiền ảo bị người khác lừa đảo, liệu có nên được bảo vệ? Hiện tại, thực tiễn tư pháp có xu hướng cung cấp một số bảo vệ cho tiền ảo chính thống, then chốt là làm thế nào để phân biệt giữa tranh chấp đầu tư và tội phạm hình sự.

Hai, sự khác biệt giữa tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự

Điểm cốt lõi để phân biệt là: người thực hiện có chủ ý chiếm hữu bất hợp pháp hay không, cũng như có thực hiện hành vi lừa đảo một cách khách quan hay không.

Trong vụ án này, tòa án xác định lý do chính để kết tội Yếu một một về tội lừa đảo bao gồm:

1. Bị cáo thừa nhận đã sử dụng một phần tiền để trả nợ cũ
2. Một phần vốn được sử dụng để cho vay và đầu tư vào tiền ảo
3. Nhận được khoản đầu tư, nhanh chóng mua xe sang
4. Đã nợ khi nhận tiền và không có bất động sản
5. Thu nhập cá nhân rõ ràng không đủ chi tiêu
6. Làm giả hồ sơ chuyển khoản để đối phó với việc thu hồi, luôn không tích cực huy động vốn trả nợ

Những yếu tố này tổng hợp lại, khiến cho việc biện hộ trở nên khó khăn. Trừ khi bị cáo có thể chứng minh rằng thực sự đã thực hiện một khoản đầu tư thực sự.

Ba, Tiền ảo như là mục tiêu lừa đảo

Tòa án xác định rằng tiền ảo có tính quản lý, khả năng chuyển nhượng và giá trị, có thể trở thành đối tượng phạm tội của tội lừa đảo. Trong vụ án này, mặc dù tính ẩn danh của chuyển khoản USDT có thể gây khó khăn trong việc thu thập chứng cứ, nhưng tòa án đã xác định sự thật lừa đảo trị giá 500.000 nhân dân tệ tương đương với USDT dựa trên biên bản trò chuyện và lời khai của bị cáo.

Bốn, tổn thất đầu tư không đồng nghĩa với lừa đảo

Tranh chấp đầu tư tiền ảo không phải lúc nào cũng cấu thành tội phạm lừa đảo. Để xác định có cấu thành tội lừa đảo hay không, thường xem xét các yếu tố sau:

1. Người thực hiện có mục đích chiếm đoạt tài sản trái phép hay không
2. Có tồn tại hành vi tạo ra sự thật giả mạo hoặc che giấu sự thật không?
3. Nạn nhân có phải dựa trên nhận thức sai lầm để xử lý tài sản không?
4. Dòng tiền và mục đích sử dụng có thật và hợp pháp không

Năm, Kết luận

Lĩnh vực đầu tư tiền ảo vừa có cơ hội vừa có rủi ro, các tranh chấp liên quan đang thể hiện xu hướng "dân hình đan xen" phức tạp. Nhà đầu tư nên nâng cao cảnh giác, đề phòng bẫy pháp lý. Khi gặp phải thiệt hại, cần đánh giá một cách lý trí về con đường bảo vệ quyền lợi, lựa chọn kiện dân sự hoặc khởi tố hình sự tùy theo tình huống cụ thể.

Mặc dù thế giới ảo vô hình, nhưng tiêu chuẩn pháp lý không thể mơ hồ. Chỉ khi phát triển trong khuôn khổ quy định, mới có thể đạt được sự cân bằng giữa tiến bộ công nghệ và bảo đảm pháp quyền.