Thị trường tiền điện tử có quá khắt khe với Vitalik không?

Vitalik đã biến mất trên mạng xã hội hơn 20 ngày.

Trong thời gian này, giá Ethereum nhiều lần rớt xuống dưới mức tâm lý của các nhà đầu tư, vào ngày 12 tháng 3, tỷ giá ETH/BTC đạt mức thấp nhất kể từ tháng 6 năm 2020, giảm xuống còn 0.022676. Tỷ giá ETH so với BTC tiếp tục giảm, các nhà đầu tư lớn rút lui, các nhà đầu tư nhỏ lẻ hoảng loạn, tâm lý tiêu cực lan tỏa.

Vào tháng Hai, trong cộng đồng Ethereum đã bùng nổ tranh cãi, yêu cầu Vitalik chú ý đến các điểm nóng hiện tại của ngành. Đối với điều này, Vitalik đã phản hồi rằng ông không nghĩ rằng mô hình cạnh tranh hiện tại là sản phẩm tốt nhất của blockchain, ông và Ethereum kiên trì theo đuổi sản phẩm tốt hơn.

Trong khi đó, hai giám đốc điều hành của một nền tảng giao dịch đã chơi trò đùa trên mạng xã hội, mượn sự đầu tư của một tổ chức đầu tư tại Abu Dhabi vào nền tảng này, đã gây ra một làn sóng giao dịch meme token trên chuỗi.

Trong chu kỳ này, độ nóng của các token meme tăng cao, các trò chơi cạnh tranh phát triển mạnh, và tâm lý đầu cơ điên cuồng tràn ngập cộng đồng mã hóa. Ngoài ra, một cảm giác mơ hồ rộng rãi hơn bao trùm toàn ngành, dường như sự đổi mới thực sự có thể dẫn dắt ngành phát triển mạnh mẽ đã biến mất.

Ngành công nghiệp trở nên hoang vắng, token meme trở thành câu chuyện chính. Mọi người bắt đầu nhớ về mùa hè thịnh vượng của tài chính phi tập trung trên Ethereum vào năm 2020.

Từ "V thần" đến "Tiểu V"

Đã từng, mọi người tôn trọng ông là "V thần", coi ông như một lãnh đạo tinh thần, chỉ đường cho sự phát triển của mã hóa. Giờ đây mọi người gọi ông là "tiểu V", muốn ông "biến khỏi" Ethereum.

Vitalik gần đây nhất trở thành tâm điểm của dư luận vào đầu tháng 2. Khi đó, cộng đồng đầy rẫy những nghi ngờ về Ethereum. Đối mặt với sự hoài nghi, lời khuyên và những lời lăng mạ, Vitalik cuối cùng đã phản hồi trên mạng xã hội: anh không đồng ý với mô hình cạnh tranh hiện tại là sản phẩm tốt nhất, anh theo đuổi một sản phẩm tốt hơn. Đối với những tiếng kêu gọi cải cách quỹ Ethereum, Vitalik cũng bày tỏ sự bất lực trước những lời khuyên từ người ngoài.

Vitalik trở thành mục tiêu chỉ trích, điều này là không thể tưởng tượng được cách đây hai năm.

Nhóm người thường khao khát một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, cần thiết một đối tượng để thờ phượng, từ đó có được sự dựa dẫm và chỉ dẫn về tâm lý. Điều này thúc đẩy họ nhiệt tình xây dựng thần thánh, phóng đại vô hạn những phẩm chất của một cá nhân nào đó, tạo ra một "vị thần" toàn năng. Một khi "vị thần" được xây dựng này không thể đáp ứng những kỳ vọng quá cao của quần chúng, sự chuyển đổi thái độ của nhóm cũng diễn ra rất nhanh chóng và tàn nhẫn. Họ từ việc thờ phượng mù quáng trước đây ngay lập tức chuyển sang chỉ trích dữ dội, đẩy "vị thần" xuống khỏi bệ thờ, và bằng cách chửi rủa, bôi nhọ và những cách thức khác để giải tỏa sự thất vọng và phẫn nộ của mình.

Vitalik đã trải qua quá trình tạo dựng và huỷ diệt thần thánh trong cộng đồng mã hóa. Trước đây, trong cộng đồng mã hóa, những phát ngôn và tư tưởng của Vitalik đã định hướng cho ngành. Vitalik rất thích phát biểu về nhiều quan điểm khác nhau, chẳng hạn như khái niệm token liên kết linh hồn và quốc gia mạng cách đây vài năm, đều là những ý tưởng mà ông đã đề xuất hoặc ủng hộ mạnh mẽ. Nhờ sự quảng bá của ông, những khái niệm mới này đã trở thành điểm nóng của ngành, được nhiều dự án theo đuổi và thực hành.

Đặc biệt trong thời kỳ thị trường gấu, các dự án lớn đều tìm kiếm những điểm nóng tiềm năng của thị trường bò. Lúc đó, Vitalik rất lạc quan về mạng xã hội Web3, và các nhà khởi nghiệp đã đổ xô đến, nhưng sau khi tạm thời nóng sốt trong thị trường gấu, mọi thứ cũng đã trở lại bình lặng.

Thị trường bò đã đến, những hướng đi mà Vitalik "chỉ ra" trong thị trường gấu vẫn chưa bùng nổ ở cấp độ ứng dụng. Sự hỗn loạn và mơ hồ đã trở thành cảm nhận của hầu hết các dự án.

Không có đổi mới thực sự, không có câu chuyện mới nào có thể khơi dậy ngành, sự sôi động như làn sóng tài chính phi tập trung từng xảy ra trên Ethereum đã không xuất hiện lại trong thị trường tiền điện tử.

Cơ sở hạ tầng của blockchain đã được xây dựng hoàn chỉnh, các con đường cao tốc đã được xây dựng, nhưng lại không có xe để chạy. Mâu thuẫn cốt lõi hiện tại của ngành công nghiệp blockchain không còn liên quan đến cơ sở hạ tầng. Mà là blockchain có thể mang lại sự thay đổi gì cho cuộc sống của con người trong thế giới này, hoặc là sản phẩm của thế giới. Câu trả lời cho vấn đề này là gì?

Nếu câu trả lời là thanh toán, thì đó là điều mà Bitcoin đã đưa ra từ năm 2008; nếu là tài chính phi tập trung, thì đó là câu trả lời mà Ethereum đã đưa ra vào năm 2020. Hiện tại, ứng dụng thực tế nhất của thị trường tiền điện tử có thể nói là stablecoin, trong các lĩnh vực như thanh toán xuyên biên giới, nó đang thực sự thay đổi thế giới truyền thống.

Ngoài ra, liệu ngành công nghiệp blockchain có còn đổi mới nữa không? Trong chu kỳ này, các nền tảng phát hành tài sản trên các chuỗi khác nhau đang trở nên phổ biến, điều này chỉ đơn thuần là sự đổi mới trong cách phát hành tài sản, bản chất của sòng bạc chỉ thay đổi vỏ bọc. Một lĩnh vực khác được kỳ vọng là đường đua blockchain AI, lĩnh vực này đã thu hút một lượng lớn vốn, nhưng bong bóng đã bị một số tiến bộ đột phá chọc thủng. Vấn đề nổi bật hơn của đường đua này là, chủ thể của câu chuyện vẫn là AI, công nghệ blockchain chỉ đóng vai trò hỗ trợ cho AI bằng cách cung cấp danh tính trên chuỗi, xây dựng hệ thống kinh tế, chứ không phải là một đường đua nguyên bản của mã hóa.

Dưới vùng hoang vu này, các dự án mang tính đầu cơ lại được coi là sản phẩm tốt nhất của ngành công nghiệp mã hóa. Đối mặt với lời khuyên của nhiều người, yêu cầu Vitalik và Ethereum nên đầu tư nhiều hơn vào loại "sòng bạc" này. Vitalik đã từ chối, "Nếu tôi xem xét sâu vào tâm hồn mình, tôi sẽ nhận ra những điều xứng đáng để phấn đấu."

Vitalik cũng đã từng tận hưởng cảm giác được mọi người tôn sùng như một vị thần, và khi anh bị kéo xuống khỏi vị thần, mọi người cũng đã thấy được anh như một người bình thường. Mặt này trong mắt một số người, là sự bướng bỉnh, kiêu ngạo, không nghe ý kiến của người khác. Nhưng chính những đặc điểm này đã giúp anh tạo ra Ethereum.

Tình yêu thời thơ ấu có thể thay đổi thế giới

Nhà tâm lý học Jung từng nói: "Khi còn nhỏ, việc gì khiến thời gian trôi qua nhanh và làm bạn hạnh phúc, câu trả lời chính là những gì bạn theo đuổi trong cõi trần."

Đối với Vitalik, những điều đáng để phấn đấu đã được viết rõ trong trải nghiệm thời thơ ấu của anh. Lúc 4 tuổi, anh nhận được một chiếc máy tính do cha tặng, trong khi những đứa trẻ khác chơi game, anh lại say mê với phần mềm bảng tính, không lâu sau đã có thể sử dụng nó để viết chương trình tính toán tự động; lúc 7 tuổi, anh đã tạo ra một tài liệu "Bách khoa toàn thư về thỏ" đầy biểu đồ và công thức toán học, sau đó được xác nhận có tài năng về toán học và lập trình; lúc 10 tuổi, tốc độ tính nhẩm ba chữ số của anh đã gấp đôi so với các bạn cùng trang lứa; lúc 11 tuổi, anh bắt đầu học trước các môn toán, lập trình và kinh tế trong "lớp thiên tài".

Công nghệ lập trình tự nó khiến Vitalik hạnh phúc, và việc sử dụng công nghệ để thay đổi thế giới là mục tiêu của anh. So với một số nhà đầu cơ trong thị trường tiền điện tử, anh luôn duy trì thái độ tương đối bảo thủ.

Năm 2018, Ethereum đã giảm mạnh và bị cộng đồng nghi ngờ, Vitalik đã từng cảnh báo rằng không nên để Ethereum trở thành công cụ kiếm lợi cho các nhà đầu cơ. Thời điểm đó, cũng như bây giờ, Vitalik cũng đã từng suy nghĩ về việc rời bỏ Ethereum, "Liệu tôi có nên từ bỏ Ethereum để làm việc cho một gã khổng lồ công nghệ nào đó?"

Mỗi khi giá coin giảm, những hoài nghi về Ethereum lại xuất hiện. Đối mặt với sự chất vấn và chửi bới từ cộng đồng, Vitalik cũng thường có ý nghĩ "rời bỏ".

Vitalik luôn kiên định với niềm tin của mình. Sự đam mê của anh đối với công nghệ và sự cảnh giác đối với "bong bóng" chưa bao giờ thay đổi. Chính những sự kiên định này đã mang lại sự biến đổi và đổi mới cho thị trường tiền điện tử.

Nhìn lại lịch sử phát triển của mã hóa, những đổi mới quan trọng dẫn dắt ngành công nghiệp chủ yếu xảy ra trên Ethereum, được coi là "máy tính toàn cầu" trong suốt mười năm qua: việc áp dụng rộng rãi hợp đồng thông minh, cung cấp nền tảng cho các cơ chế đổi mới trong tài chính phi tập trung như khai thác thanh khoản, việc xây dựng nhiều giải pháp lớp hai như Rollups, Plasma, và thực tiễn của các mô hình quản trị tổ chức tự trị phi tập trung.

Hiện nay, ngày càng nhiều tổ chức lớn đang xây dựng các ứng dụng và giải pháp cơ sở hạ tầng Web3 trên Ethereum. Hệ sinh thái Ethereum đang ở vị trí trưởng thành và dẫn đầu về dự trữ tài nguyên công nghệ, hỗ trợ đội ngũ phát triển, quy mô vốn trên chuỗi, và tính bảo mật của khách hàng.

Hơn nữa, Vitalik không chỉ thực hiện lý tưởng công nghệ của mình thông qua Ethereum, mà còn gửi gắm lý tưởng xã hội của mình vào đó, và không chỉ giới hạn ở Ethereum. Những quan điểm mà anh ấy ủng hộ như phi tập trung, chống lại sự kiểm duyệt, phương pháp bỏ phiếu bình phương, v.v. liên quan đến thực hành dân chủ, cấu trúc internet, tổ chức thương mại và tổ chức phi lợi nhuận. Điều này khiến ảnh hưởng của anh ấy vượt ra ngoài cộng đồng mã hóa.

Liệu Ethereum còn hy vọng không?

Ethereum vẫn còn những điều đáng mong đợi.

Vào tháng 4, Ethereum sẽ ra mắt phiên bản chính thức của nâng cấp Pectra. Nâng cấp này kết hợp những thay đổi ở cả tầng thực thi và tầng đồng thuận, giới thiệu 11 đề xuất cải tiến chính, nhằm tăng cường khả năng mở rộng, tính linh hoạt trong việc đặt cược và trải nghiệm người dùng. Tổng thể, sau nâng cấp, khía cạnh kỹ thuật sẽ nâng cao hiệu suất và độ ổn định của mạng Ethereum; khía cạnh kinh tế thay đổi mô hình kinh tế đặt cược, ảnh hưởng đến quan hệ cung cầu và giá thị trường của Ethereum; khía cạnh ứng dụng sẽ thu hút nhiều nhà phát triển và người dùng hơn vào hệ sinh thái, thúc đẩy sự đổi mới và phát triển của các ứng dụng phi tập trung.

Tại Mỹ, ETF Ethereum giao ngay có thể được chấp thuận để staking. Trong quý 1 năm 2025, nhiều công ty quản lý tài sản đã nộp đơn xin, dự định giới thiệu chức năng staking cho ETF Ethereum giao ngay.

Việc nâng cấp Pectra dự kiến sẽ rút ngắn thời gian giải phóng Ethereum đã được đặt cược, điều này có thể trở thành chất xúc tác thúc đẩy việc phê duyệt ETF đặt cược.

Ngành công nghiệp đang cho rằng một trong những lý do chính khiến ETF giao ngay Ethereum hiện nay thu hút kém là do thiếu chức năng staked. Sau khi chức năng staked được ra mắt, người nắm giữ ETF có thể nhận được lợi suất hàng năm từ 3-3.5%. Với việc ra mắt ETF giao ngay Ethereum có thể staking, có thể tăng mạnh dòng vốn vào, từ đó đẩy giá Ethereum lên.

Hai yếu tố này đều là lợi ích thực chất cho Ethereum có thể thấy được trong năm nay.

Nhưng một thực tế khác là, những biến đổi đáng mong đợi này chỉ là sự hoàn thiện trên con đường có thể dự đoán được. Những cải tiến này chỉ là việc nâng cao cơ sở hạ tầng, không phải là sự đổi mới mang tính cách mạng trong ngành hay ứng dụng sản phẩm tiên phong.

Các trường hợp sử dụng của Ethereum dường như đã đạt đến đỉnh cao. Trong chu kỳ này, không có dự án nào thu hút sự tham gia của cộng đồng trên chuỗi chính, và giá cũng không vượt qua mức cao nhất lịch sử. Khối lượng khoá vẫn chỉ dừng lại ở mức của năm 2021.

Ethereum từng là nền tảng hợp đồng thông minh được ưa chuộng, nhưng hiện nay cơ sở hạ tầng blockchain đã hoàn thiện hơn, có nhiều lựa chọn hơn, Ethereum không còn là duy nhất. Trong chu kỳ này, các chuỗi công khai khác đã phát triển ra những đặc trưng sinh thái riêng. Các mạng lớp hai hàng đầu cũng đã đạt được thành tựu.

Sự phi tập trung của Vitalik là điều tốt cho ngành, cho thấy sự phát triển của ngành đã trưởng thành, không còn bị chi phối bởi một nền tảng duy nhất, nhiều tài năng mới có thể tham gia cạnh tranh, kích thích một hệ sinh thái phong phú hơn. Khi hệ sinh thái đa dạng được thiết lập, tầm quan trọng của Ethereum trong ngành chắc chắn sẽ giảm đi.

Vitalik đã từng nói trong một cuộc phỏng vấn, "Cuộc đời tôi là cầu nối của mọi thứ." Quỹ Ethereum đã tài trợ cho các khoản đầu tư bên ngoài kể từ năm 2015, vượt qua chi phí hoạt động nội bộ. Những khoản tài trợ này đã kết nối nhiều đội ngũ hơn, thúc đẩy sự phát triển của các dự án trong thị trường tiền điện tử. Dù là Ethereum hay những gì Vitalik đã làm đều đã đặt nền tảng cho mã hóa.

Ethereum và chính Vitalik không nên gánh chịu sự bối rối và tức giận của mọi người về việc toàn ngành thiếu đổi mới.

"Nếu bạn xem xét sâu bên trong, bạn cũng sẽ tìm thấy điều đáng để cố gắng. " Vitalik, người biết mình nên đấu tranh vì điều gì, chắc chắn sẽ khởi động lại sau một thời gian thất vọng ngắn ngủi.

Những người đang cảm thấy mơ hồ và tức giận trong cộng đồng mã hóa, sau khi tự hỏi chính mình, cũng sẽ đưa ra lựa chọn, hoặc ở lại để trở thành một "người xây dựng", kiên nhẫn sáng tạo ra những điều mới mẻ trên nền tảng hoang tàn, hoặc rời đi, hướng tới làn sóng tiếp theo để tiếp tục trở thành một "nhà đầu tư tinh ranh".