Sự biến đổi của công nghệ bảo mật: Từ Tài sản tiền điện tử đến thực tiễn sản phẩm

Công nghệ bảo mật, như là nền tảng của blockchain, luôn là cốt lõi của lĩnh vực này. Từ các đường cong elip ban đầu đến các bằng chứng không kiến thức hiện nay, đều thể hiện tầm quan trọng của kinh tế bảo mật trong thời đại Web 3.0. Tuy nhiên, con đường phát triển của các dự án bảo mật không hề suôn sẻ.

Gần đây, nhiều dự án liên quan đến quyền riêng tư đã gặp phải thất bại, một đồng tiền riêng tư thường xuyên bị các sàn giao dịch gỡ bỏ, thậm chí người sáng lập một công cụ trộn ẩn danh đã bị bắt. Những sự kiện này cho thấy, ngay cả khi một số dự án quyền riêng tư mới nổi có thể được niêm yết trên các nền tảng chính thống, nhưng tinh thần cực đoan của toàn ngành dường như đang phai nhạt, và khả năng giao hàng của sản phẩm cuối cùng cũng khó khiến người ta hài lòng.

Trong việc phát triển các sản phẩm bảo mật, các dự án blockchain có thể cần học hỏi từ các đồng nghiệp Web2 để nâng cao trình độ sản phẩm của mình.

Proton: Ví dụ thành công trong việc sản phẩm hóa công nghệ quyền riêng tư

"Quyền riêng tư là một chức năng, chứ không phải là sản phẩm tự nó." Câu nói này đã chỉ ra bản chất của việc ứng dụng công nghệ quyền riêng tư. Chỉ thảo luận về việc quyền riêng tư bổ sung cho hình thức sản phẩm là không đủ, nói cách khác, công nghệ quyền riêng tư cũng cần tìm kiếm thị trường phù hợp. Các công ty công nghệ lớn có thể duy trì sự gắn bó của người dùng trong khi vi phạm quyền riêng tư của họ chủ yếu dựa vào sự tiện lợi và hiệu ứng mạng.

Đối mặt với tình huống này, chiến lược phạt mà các cơ quan quản lý áp dụng có hiệu quả rất hạn chế. Lấy một công cụ tìm kiếm nổi tiếng làm ví dụ, ngay cả khi bị phạt gần 3 tỷ đô la, họ cũng chỉ cần khoảng 16 ngày để kiếm lại số tiền này. Tệ hơn nữa, những khoản phạt này không chuyển hóa thành doanh thu cho các doanh nghiệp công nghệ châu Âu, khiến họ càng thêm bất lực khi đối mặt với các ông lớn.

Chiến lược mà Proton áp dụng là xây dựng hệ sinh thái sản phẩm riêng của mình. Bối cảnh nghiên cứu khoa học đến từ Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu đã mang lại cho họ uy tín cao. Thông qua công nghệ mã hóa, mã nguồn mở và kiểm toán sản phẩm, Proton đã tạo ra những sản phẩm bảo mật có ý nghĩa thực tiễn - người dùng có thể đạt được các chức năng tương ứng mà không cần phụ thuộc vào bộ sản phẩm của các công ty công nghệ lớn.

Mặc dù hiện tại chưa thể cạnh tranh với các ông lớn về hiệu ứng mạng và hiệu ứng quy mô, nhưng so với các dự án blockchain khác, các sản phẩm mà Proton cung cấp đã đủ để đáp ứng nhu cầu sử dụng hàng ngày, trở thành một lựa chọn thay thế đủ tiêu chuẩn.

Dòng sản phẩm của Proton chủ yếu xoay quanh dịch vụ email cốt lõi của nó. Đáng chú ý là dịch vụ email này cũng được một số nhân vật nổi tiếng trong lĩnh vực công nghệ ưa chuộng. Nó không cần phải liên kết số điện thoại di động để sử dụng, và hỗ trợ mã hóa đầu cuối, đảm bảo tính riêng tư của việc truyền tải email. Trước khi một công cụ nhắn tin tức thời nào đó bị quản lý, việc kết hợp sử dụng hai sản phẩm này có thể tạo ra trải nghiệm bảo vệ quyền riêng tư thương mại ở mức độ cao.

Proton còn bắt đầu tham gia vào lĩnh vực Web3, ra mắt ví tiền điện tử của riêng mình. Khác với các sản phẩm định hướng giao dịch khác, chức năng của ví Proton tương đối đơn giản.

Ý nghĩa của Proton nằm ở việc chứng minh khả năng xây dựng sản phẩm khả thi dựa trên công nghệ bảo mật. Khác với mô hình lợi nhuận từ quảng cáo của các ông lớn truyền thống và hệ thống kinh tế token của các dự án Web3, Proton áp dụng mô hình trả phí, có thể gọi là "thực hành phi mã hóa của công nghệ mã hóa."

Từ Skiff đến các dự án mới nổi: Những nỗ lực mã hóa tài sản tiền điện tử

So với cách tiếp cận thực dụng của Proton, một số dự án bảo mật mới nổi dường như đang đi trên một con đường khác. Chúng đã bắt đầu thử nghiệm mã hóa tài sản trước khi tìm ra vị trí thị trường của chính mình.

Vào tháng 2 năm 2024, một phần mềm ghi chú nổi tiếng đã công bố việc mua lại Skiff, đây là lần đầu tiên một sản phẩm lớn của Web2 mua lại một công ty khởi nghiệp Web3. Skiff cung cấp các dịch vụ tương tự như bộ công cụ văn phòng phổ biến, bao gồm các công cụ tài liệu dựa trên lưu trữ phân tán và hộp thư điện tử mã hóa. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của nó là trải nghiệm người dùng không tốt, thiết kế giao diện không đủ đẹp, khó có thể cạnh tranh với các sản phẩm Web2.

Sự phát triển của các dự án riêng tư Web3 khác cũng không được như mong đợi. Một số dự án dần chuyển trọng tâm sang lĩnh vực VPN, một số thì nhấn mạnh vào ứng dụng trong lĩnh vực AI. Trong khi đó, một số dự án mới vẫn đang khám phá các công nghệ hot của vòng trước, như tính toán đa bên (MPC) và các khái niệm tính toán mù.

Những khái niệm này xuất phát từ việc áp dụng Ethereum và chứng minh không biết trong các giải pháp Layer 2, nhưng khi sự quan tâm của thị trường đối với Ethereum giảm đi, các sản phẩm công nghệ về quyền riêng tư cũng dần mất đi sự chú ý. Điều này không có nghĩa là công nghệ quyền riêng tư không còn quan trọng, mà là sự kết hợp giữa công nghệ quyền riêng tư và token đã mất đi sức hấp dẫn trong giai đoạn hiện tại.

Đối với một số dự án mới nổi, sự hỗ trợ của các tổ chức đầu tư dường như quan trọng hơn chính công nghệ. Các khái niệm mà họ đưa ra như tầng tin cậy, đa sinh thái, AI bảo mật, có thể không phải là nguồn lợi nhuận thực sự. Ngược lại, ít nhất có một số dự án vẫn đang cố gắng tham gia vào cuộc cạnh tranh thị trường thực.

Trong bài báo công nghệ mới nhất, một số dự án vẫn đang nghiên cứu cách tối ưu hóa thuật toán MPC để nâng cao hiệu suất tính toán. Tuy nhiên, các công nghệ bảo mật Web3 kết hợp với AI này khó tìm thấy ứng dụng thực tế, vì các công ty AI chính thống chưa áp dụng những công nghệ này, và nếu sản phẩm mới có thể chiếm lĩnh thị trường từ tay các ông lớn bằng cách tích hợp công nghệ bảo mật, thì đó mới thực sự là một sự đổi mới có ý nghĩa.

Kết luận

Monero (XMR) có thể đã trở nên xa lạ đối với những người tham gia vào thị trường Tài sản tiền điện tử đang phát triển nhanh chóng hiện nay, nhưng nó nên được coi là nỗ lực cuối cùng thực sự xem xét cách kết hợp công nghệ mã hóa với các tình huống ứng dụng thực tế, sau Bitcoin.

Vào tháng 2 năm 2024, một dự án bảo mật nổi tiếng đã bị sàn giao dịch lớn nhất gỡ bỏ, mất đi nguồn thanh khoản chính. Có lẽ từ thời điểm đó, những dự án công nghệ bảo mật được cho là đã trở thành một phần của sự đầu cơ, chỉ là kinh tế học bảo mật Web3 vẫn chưa hoàn toàn sụp đổ.

Dù sao đi nữa, bảo vệ quyền riêng tư vẫn là một chủ đề quan trọng. Tuy nhiên, chỉ nói suông về các thuật ngữ kỹ thuật mà không giải quyết vấn đề thực tế có thể cuối cùng làm tổn hại đến sự tin tưởng xã hội vào những công nghệ này. Chúng ta đã thấy một số tác động tiêu cực, chẳng hạn như mọi người bắt đầu nghi ngờ về một số khái niệm công nghệ.

Sau một số sự kiện an ninh xảy ra, không chỉ các chuyên gia công nghệ giữ im lặng mà ngay cả các nhà phát triển front-end và cơ chế ký nhiều chữ ký dường như cũng đã mất tiếng nói. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng giải pháp quyền riêng tư thực sự có giá trị cần phải tìm được sự cân bằng giữa đổi mới công nghệ và ứng dụng thực tiễn.