Quản trị DAO: Hình thức tổ chức xã hội mới trong thời đại Blockchain

Trong thế giới thực tại mà chúng ta đang sống, các loại hình quản trị thường được quyết định bởi một hoặc nhiều trung tâm, tuân theo một hệ thống cấp bậc nghiêm ngặt. Tuy nhiên, với sự ra đời và phát triển của Bitcoin, một tư duy hoàn toàn mới dần hình thành - hệ thống hợp tác mà mọi người đều có thể tham gia.

DAO( khái niệm về tổ chức tự trị phi tập trung ban đầu xuất phát từ mạng Ethereum. Khoảng hai năm trước, trong cơn sốt ICO, mọi người bắt đầu hình dung ra một hình thức tổ chức xã hội mới. Thông qua hợp đồng thông minh, bất kỳ ai cũng có thể huy động vốn và phát hành token trên mạng, người sở hữu có thể tham gia quản trị dự án, không cần giấy phép và mọi người đều bình đẳng, với mã lập trình là luật. Đây là hình thức tư tưởng quản trị DAO, mặc dù những nỗ lực ban đầu phần lớn đều thất bại, nhưng qua việc khám phá và thực hành liên tục, hình thức tổ chức này đã dần hoàn thiện.

DAO là viết tắt của Decentralized Autonomous Organization, là hành vi hợp tác của một nhóm người đạt được sự đồng thuận, tự phát hình thành dựa trên tư tưởng cốt lõi của Blockchain, cùng sáng tạo, cùng xây dựng, cùng quản lý và cùng chia sẻ. Nó là sản phẩm phát sinh sau khi Blockchain giải quyết vấn đề niềm tin, đại diện cho một sự tiến hóa cách mạng trong lịch sử hợp tác của loài người. Bitcoin, như là giao thức phân phối phi tập trung đầu tiên, được coi là DAO hoàn chỉnh đầu tiên. DAO cần lập trình ban đầu, nhưng một khi các quy tắc được thiết lập, nó sẽ tự động hoạt động và thực hiện chức năng của nó, không bị can thiệp từ bên ngoài.

Trong hệ thống DAO lý tưởng, quản lý được tự động hóa, tuân theo nguyên tắc "mã là luật". Cấu trúc tổ chức chuyển từ hình chóp thành phân tán, quyền lực phi tập trung, và quản lý được thay thế bằng tự quản cộng đồng. Mỗi nút hợp tác hiệu quả dưới cơ chế khuyến khích dựa trên lợi thế của chính nó, tạo ra hiệu ứng cộng sinh mạnh mẽ. Đây là một tầm nhìn kiểu utopia.

Tuy nhiên, quản trị DAO đang đối mặt với nhiều thách thức thực tiễn. Nó không chỉ liên quan đến những mối quan hệ phức tạp giữa bản chất con người, hình thức xã hội và lợi ích, mà còn cần phải cân bằng vai trò của quần chúng và tầng lớp tinh hoa. Hiện tại, trong lĩnh vực blockchain vẫn chưa xuất hiện giải pháp quản trị DAO hoàn hảo. Công cụ Snapshot của cộng đồng Ethereum là lựa chọn khá phổ biến hiện nay, nó cung cấp một không gian quản trị minh bạch mà không cần tiêu tốn phí gas.

Đối mặt với cách tổ chức xã hội mới này, chúng ta phải nhìn nhận bằng cái nhìn phát triển, để có thể thực hiện những khám phá và thực hành sâu hơn. Mặc dù thực tế gặp nhiều khó khăn, nhưng DAO đại diện cho một mô hình hợp tác hoàn toàn mới, hứa hẹn sẽ đóng vai trò quan trọng trong xã hội tương lai.