Trò lừa bịp Rug Pull: Nỗi lo của nhà đầu tư tài sản tiền điện tử

Trong những năm gần đây, với sự gia tăng nhiệt độ đầu tư vào Tài sản tiền điện tử, các hành vi lừa đảo liên quan cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Trong số đó, Rug Pull đã trở thành một trong những trò lừa bịp phổ biến nhất và gây hại nghiêm trọng trong thế giới mã hóa. Dữ liệu cho thấy, vào năm 2021, các trò lừa bịp Rug Pull đã gây ra thiệt hại khoảng 2,8 tỷ đô la cho các nạn nhân, chiếm 37% tổng doanh thu từ lừa đảo Tài sản tiền điện tử trong năm đó.

Điều đáng lo ngại hơn là xu hướng này dường như vẫn không được kiềm chế. Vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi lại bùng nổ nhiều sự kiện Rug Pull, dẫn đến việc nhà đầu tư mất hơn 6,2 triệu USD, với số lượng dự án lên tới 32. Trong đó, chuỗi BNB là bị thiệt hại nặng nề nhất, với số tiền mất khoảng 4,5 triệu USD, chiếm hơn 73%. Ethereum và Arbitrum lần lượt đứng ở vị trí thứ hai và thứ ba, với số tiền mất là 1,05 triệu USD và 182.000 USD.

Định nghĩa và loại Rug Pull

Rug Pull là một trò lừa bịp tiền điện tử phổ biến trong lĩnh vực DeFi. Thường thể hiện dưới dạng nhóm thanh khoản của dự án đột ngột bị rút khỏi sàn giao dịch phi tập trung (DEX), dẫn đến giá coin sụt giảm mạnh; hoặc lợi dụng quyền hạn tập trung và lỗ hổng hệ thống, trong tình huống không có dấu hiệu nào, cuỗm đi tiền của nhà đầu tư.

Vào ngày 26 tháng 4 năm 2023, dự án DEX trong hệ sinh thái zkSync có tên Merlin đã bị nghi ngờ xảy ra sự kiện Rug Pull. Dữ liệu trên chuỗi cho thấy, ngay sau khi dự án khởi động đợt bán trước ba ngày, khoảng 1,82 triệu đô la Mỹ USDC, ETH và các Tài sản tiền điện tử khác đã bị chuyển ra ngoài, lý do là các nhà phát triển đã tận dụng lỗ hổng để thực hiện Rug Pull.

Rug Pull chủ yếu bao gồm ba loại sau:

1. Lừa đảo thanh khoản: Đội ngũ dự án rút tất cả các token từ bể thanh khoản, khiến số tiền của nhà đầu tư ngay lập tức về 0. Đây là hình thức Rug Pull phổ biến nhất trong lĩnh vực DeFi.

2. Giới hạn đơn bán: Các nhà phát triển thông qua mã lập trình để trở thành bên duy nhất có thể bán token. Sau khi các nhà đầu tư lẻ mua vào số lượng lớn, các nhà phát triển sẽ bán ra để thu lợi, để lại những token vô giá trị.

3. Bán phá giá: Sau khi các nhà phát triển quảng bá ồ ạt trên mạng xã hội, họ nhanh chóng bán tháo một lượng lớn token, dẫn đến giá cả lao dốc. Hành động này dù nằm trong vùng xám đạo đức, nhưng vẫn có thể gây ra thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư.

Cách nhận biết và tránh Rug Pull

Để giảm thiểu rủi ro gặp phải Rug Pull, nhà đầu tư nên cảnh giác với những khía cạnh sau:

1. Đội ngũ phát triển không rõ hoặc ẩn danh
2. Thiếu cơ chế khóa tính thanh khoản
3. Tồn tại giới hạn đơn bán
4. Số lượng người nắm giữ token có hạn nhưng giá tăng vọt
5. Cam kết lợi nhuận cao nghi ngờ
6. Thiếu kiểm toán bên thứ ba

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên:

• Kiểm tra xem dự án có mã nguồn mở và đã trải qua kiểm toán nghiêm ngặt hay không.
• Tìm hiểu xem dự án có biện pháp bảo mật và ứng phó khẩn cấp hay không
• Xác nhận quyền truy cập dự án có bị tập trung cao độ hay không
• Xác minh tình hình phát hành token có nhất quán với whitepaper hay không

Tầm quan trọng của việc thẩm định

Trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án tài sản tiền điện tử nào, việc tiến hành thẩm định toàn diện là rất quan trọng. Các nhà đầu tư nên:

• Cảnh giác với việc thổi phồng quá mức và nỗi sợ bỏ lỡ ( tâm lý sợ bỏ lỡ )
• Xác minh nền tảng và thành tích trong quá khứ của nhóm dự án
• Đọc kỹ tài liệu như whitepaper của dự án, trang web, v.v.
• Xác nhận hợp đồng thông minh đã được kiểm toán bởi bên thứ ba đáng tin cậy

Kết luận

Rug Pull đã trở thành một căn bệnh lớn trong ngành Tài sản tiền điện tử, gây ra thiệt hại lớn cho nhiều nhà đầu tư. Bài viết này giới thiệu về định nghĩa, loại hình và phương pháp nhận diện cũng như phòng tránh Rug Pull. Các nhà đầu tư nên nâng cao cảnh giác, học cách nhận diện các tín hiệu rủi ro tiềm tàng, thực hiện đầy đủ việc thẩm định để bảo vệ an toàn tài sản của mình.

Với sự phát triển không ngừng của ngành công nghiệp mã hóa, các nhà đầu tư cá nhân, cơ quan quản lý và cơ quan thực thi pháp luật cần phối hợp nỗ lực, ngăn chặn và đấu tranh chống lại các hành vi lừa đảo như vậy, duy trì trật tự thị trường và thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của ngành.