Yatırımcılar fazla işlem yapma eğilimleri nedeniyle teorik olarak elde edebilecekleri kazançları önemli ölçüde azaltırlar.

“Do investors trade too much? A laboratory experiment” (Batista vd., 2015) makalesinin detaylı özeti:
⸻
➡️1. Deney Tasarımı
•Katılımcılar, rastgele sürede sona erebilen (her adımda %1 ihtimalle) deneysel bir piyasada işlem yaptı. Varlığın temel değeri periyodik olarak %2 artıyor; oynaklık ise yaklaşık %10 düzeyinde (t ≈ 3 ay denk).
•Teorik olarak 0 işlem yapıp sadece “buy‑and‑hold” stratejisi uygulayan bir katılımcı, %600+ kazançla çıkabilecek durumdaydı.
•Deneye bir “market maker” aracılığıyla işlem yapılan bir price‑impact modeli eklendi: Alım siparişleri piyasa fiyatını, satış siparişleri düşürüyor. Yani aktif işlem yapanlar, kendi işlemleriyle fiyatı etkiliyor.
➡️2. Temel Bulgular
1.Aşırı işlem
•İlk seans sonunda ortalama kazanç yalnızca ~%0,75; tekrarlanan seanslarda azalan işlemle %92 kazanç sağlandı.
2.Zamanla öğrenme
•Aynı kişiler deneye yeniden katıldığında daha az işlem yaptı, performans ciddi şekilde tırmandı ancak teorik ideal olan %600’e ulaşamadı.
3.Risk eğilimi ile davranış ilişkisi
•Risk seven (az risk aversi) bireyler daha fazla işlem yaptı ve ortalama nihai servetleri daha düşük oldu.
4.Beklentiler ile davranış uyumu
•Katılımcıların alım‑satım kararları, “al düşükten, sat yüksekten” beklentileriyle örtüştü.
•Fiyat beklentileriyle uyumlu işlem yaptıkları gözlendi.
•Katılımcılar birbirleriyle iletişimsiz olsa da işlem zamanlarında belirgin senkronizasyon görüldü.
•Ancak klasik “panik çöküş” yaşanmadı; küçük toplu alım‑satım kümelenmeleri gözlendi.
➡️3. Sonuç – Tez Doğrulandı✅
•İnsanlar hold etme yerine fazla işlem yapma eğilimi gösteriyor.
•Price‑impact nedeniyle bu davranış açıkça para kaybına yol açıyor.
•Katılımcılar, piyasayı yenmek adına sürekli işlem yapıyor ama bu çoğunlukla teorik getiriden sapma anlamına geliyor.
•Risk eğilimi yüksek bireylerde işlemler yoğunlaştıkça final kazancı düşüyor.
•Deney tekrarlandıkça biraz öğrenme olsa da “optimum strateji”ye ulaşmak zor.