Türkiye Kripto Varlıklar Pazarının Yükselişi: Yeni Düzenleyici Politika Analizi

Son yıllarda, Türkiye büyük kripto varlık işlem hacmi ile küresel kripto varlık pazarında önemli bir oyuncu haline geldi. Veriler, Türkiye'nin ABD, Hindistan ve Birleşik Krallık'tan sonra dünyanın dördüncü en büyük kripto varlık işlem pazarı haline geldiğini gösteriyor.

Türkiye halkının kripto varlıklara olan ilgisi, esasen ülkenin ekonomik istikrarsızlığı ve para biriminin değer kaybetmesinden kaynaklanmaktadır. Yüksek enflasyon ve liranın sürekli zayıflamasıyla birlikte, giderek daha fazla Türk, kripto varlıkları ekonomik risklere karşı bir korunma ve değer koruma aracı olarak görmektedir.

2020 yıl sonundan 2023 yıl sonuna kadar, Türk Lirası'nın ABD Doları karşısında değer kaybı %300'ü aştı. Bu yıl 23 Ağustos'ta, içindeki yüksek enflasyon gibi faktörlerden dolayı, Türk Lirası'nın ABD Doları karşısındaki döviz kuru 34'e 1'in altına düştü ve tarihi bir dip yaptı. Bildirildiğine göre, bu yıl itibarıyla Türk Lirası'nın ABD Doları karşısındaki döviz kuru yaklaşık %15,2 düştü.

Türkiye'nin kripto varlık piyasası büyük olmasına rağmen, yıllardır net bir düzenleyici çerçeveden yoksun kalmış, bu da ülkenin kripto varlık endüstrisini hukukun gri alanında bırakmıştır. 2021'de Türkiye Merkez Bankası, Bitcoin gibi kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklayan bir karar almış, ancak bu önlem tüm piyasayı düzenlemekte yeterli olmamıştır. Küresel ölçekte kripto varlıkların düzenlenmesine artan önemle birlikte, Türkiye de bu alandaki yönetimini aşamalı olarak güçlendirmeye başlamıştır.

Türkiye Kripto Varlıklar Düzenlemesi Belirginleşiyor

Bu yılın Haziran ayında, Türkiye Büyük Millet Meclisi "Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği"ni onayladı ve Temmuz ayında yürürlüğe girdi. Bu değişiklik, Türkiye'deki kripto varlıklar hizmet sağlayıcıları için temel bir düzenleyici çerçeve oluşturmaktadır ve ana içerikleri şunlardır:

1. Belirlenen Sermaye Piyasası Komisyonu (CMB)'yi Kripto Varlıklar endüstrisinin denetim birimi olarak atamak, ona işletme, denetleme, yaptırım uygulama ve tedbir alma yetkisi vermek.
2. Yetkisiz olarak kripto işletmeciliği yapmak, kullanıcı varlıklarını zimmetine geçirmek ve dolandırıcılık gibi suç eylemleri için ceza belirlenmesi.
3. Ticaret platformunun, piyasa manipülasyonu ve güvenlik olaylarını tanımlamak, önlemek, sınırlamak ve raporlamak için bir izleme sistemi kurmasını talep edin.

Tam kapsamlı bir Kripto Varlıklar düzenleme sistemi ortaya çıkmadan önce, Türkiye'nin mevcut yasaları piyasada belli bir düzenleyici etkiye sahip olmuştur. Örneğin, merkez bankası şifreleme ile yapılan ödemeleri yasaklamış, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) borsalardan KYC verilerini toplamasını talep ederek kara para aklama önlemlerinin sürdürülmesini istemiştir.

Türkiye Maliye Bakanı Mehmet Simsek, daha kapsamlı bir şifreleme düzenleme tasarısının nihai değerlendirme aşamasına girdiğini ve bunun şifreleme cüzdanları, kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve kripto varlık saklayıcıları gibi işletmelere net bir yasal dayanak sağlayacağını açıkladı.

Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği Yorumu

2024年7月2日，土耳其政府正式通过了第7518号《资本市场法修正案》，为 Kripto Varlıklar hizmet sağlayıcıları (CASPs)'ın operasyonu için belirgin bir yasal çerçeve oluşturdu. Bu, Türkiye'nin kripto para piyasasının tamamen yeni bir uyum dönemi girdiğini işaret ediyor.

Arka Plan

2021'den bu yana, Türkiye kara para aklama riski nedeniyle FATF'ın gri listesine alınmıştır. Bu olumsuz durumdan kurtulmak ve Kripto Varlıklar üzerindeki vergi politikasını netleştirmek için Türkiye, bu alandaki denetimlerini artırmaya başlamıştır. Artık Türkiye gri listeden başarıyla çıkarılmıştır ve yeni düzenleyici çerçeve de yürürlüğe girmiştir. Bu, Kripto Varlıklar pazarının düzenlenmiş bir şekilde gelişimi için bir temel oluşturmuştur.

Ana İçerik

1. Tüm kripto varlık hizmet sağlayıcıları CMB'den lisans almak zorundadır ve TUBITAK tarafından belirlenen standartlara uymalıdır.
2. Bankacılıkla ilgili faaliyetlerin ayrıca banka düzenleyici ve denetleyici kurumu (BDDK)'ün onayını alması gerekmektedir.
3. Kripto Varlıklar platformu anonim şirket olarak kurulmalıdır, asgari ödenmiş sermaye 50 milyon Türk Lirasıdır.
4. Platformun kurucuları ve yöneticileri, sermaye piyasası yasası ve diğer ilgili yasaların gerekliliklerini yerine getirmeli, yeterli ekonomik güce, dürüstlüğe ve güvenilirliğe sahip olmalıdır.
5. Kripto Varlıklar platformunun faaliyet alanı net olmalı, satın alma, satış, ilk ihraç, dağıtım, likidasyon, devretme ve saklama gibi faaliyetleri kapsamalıdır.

Geçiş ve Tasfiye

1. Mevcut faaliyet gösteren Kripto Varlıklar hizmet sağlayıcıları, CMB'ye gerekli belgeleri bir ay içinde sunmak zorundadır; başvuru yapmayan şirketler ise bir ay içinde tasfiye kararı almak zorundadır.
2. Geçici olarak faaliyet gösteren platformlar, 8 Kasım 2024 tarihine kadar platform işletme lisansı başvurusu yapmalıdır, aksi takdirde kapatılma ile karşılaşacaklardır.
3. Şu anda toplamda 76 borsa geçici işletim izni almışken, 8 borsa şartları yerine getiremediği için kapatılması istenmiştir.

Düzenleme ve Ceza Önlemleri

1. Yetkisiz olarak kripto varlık hizmetleriyle uğraşan bireyler ve kurumlar 3 ila 5 yıl hapis cezasına çarptırılacak ve 5000 ila 10000 gün para cezası alacak.
2. Yetki devriyle tahsis edilen fonların veya varlıkların kötüye kullanımı en fazla 14 yıl hapis cezası ve büyük para cezaları ile cezalandırılabilir.
3. Suçlamaları gizlemek için dolandırıcılık faaliyetlerinde bulunan suçlular, 14 ila 20 yıl hapis cezası ile karşılaşacak ve en fazla 20000 gün para cezası alacaklar.
4. İptal edilen lisansın şifreleme varlıkları hizmet sağlayıcılarının kaynaklarını yasadışı bir şekilde kullanan kişiler, en fazla 22 yıl hapis cezası ve 20000 gün para cezası ile karşılaşacaklardır.

Regülasyon Çerçevesinin Etkisi ve Geleceği

"Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği"nin yürürlüğe girmesi, Türkiye'nin kripto varlıklar düzenlemesi alanında önemli bir adım attığını göstermektedir. Bu değişiklik, kripto varlık hizmet sağlayıcıları için net bir hukuki çerçeve oluşturarak, kripto para piyasasının işletimini daha düzenli ve şeffaf hale getirmektedir.

1. Piyasa güvenini ve istikrarını artırmak: Sıkı düzenleyici standartların belirlenmesiyle, değişiklik kripto varlıklar piyasasına daha yüksek bir şeffaflık ve hesap verebilirlik getirmiştir, bu da yatırımcıların piyasaya olan güvenini artırmaya yardımcı olur ve piyasanın uzun vadeli istikrarının temellerini atar.

2. Uygunluk ve standartlaşmayı teşvik etme: Değişiklik, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının CMB'den lisans almasını ve katı operasyon standartlarına uymasını gerektiriyor; bu, sektörün standartlaşmasını teşvik edecek ve uyumsuz pazar katılımcılarını ortadan kaldıracaktır.

3. Uluslararası Şirketlerin Girişi ve Rekabet: Değişikliklerin ardından, birçok uluslararası ünlü borsa lisans başvurusunda bulundu ve bu, Türkiye pazarının uluslararası şirketler için cazibesini göstermektedir. Bu, piyasa rekabetini artırabilir ve aynı zamanda daha fazla ileri teknoloji ve hizmet getirebilir.

4. Artan düzenleyici sıkılaştırma ve piyasa entegrasyonu: Değişiklikler sadece daha katı düzenleme standartları oluşturmakla kalmadı, aynı zamanda yasa dışı faaliyetler için sert cezalar belirledi. Bu, piyasadaki yasadışı faaliyetlerin temizlenmesine yardımcı olacak ve piyasayı daha sağlıklı ve şeffaf hale getirecektir.

5. Pazarın büyüme potansiyeli: Dünyanın dördüncü en büyük Kripto Varlıklar ticaret ülkesi olarak, bu değişikliğin uygulanmasıyla Türkiye Kripto Varlıklar piyasası yeni büyüme fırsatları ile karşılaşabilir. Daha net bir yasal çerçevenin faydasıyla, piyasa katılımcıları daha istikrarlı bir ortamda işlerini geliştirme ve genişletme fırsatına sahip olacaklar.

"Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği", Türkiye'nin kripto varlıklar pazarına yeni bir düzen ve norm getirdi, aynı zamanda gelecekteki gelişimi için sağlam bir temel oluşturdu. Daha fazla işletmenin katılımıyla ve pazarın yavaş yavaş olgunlaşmasıyla, Türkiye'nin kripto varlıklar piyasasının yeni bir refah dönemine girmesi bekleniyor.