Thị trường stablecoin liên tục mở rộng cả về quy mô lẫn vị thế, được thúc đẩy bởi đà tăng trưởng bền vững của thị trường tiền mã hóa và sự lan tỏa các ứng dụng vào lĩnh vực tài chính chính thống. Đến giữa năm 2025, tổng vốn hóa thị trường stablecoin vượt 250 tỷ USD, tăng hơn 22% so với đầu năm. Morgan Stanley thống kê các đồng stablecoin neo USD hiện ghi nhận giá trị giao dịch trung bình mỗi ngày vượt 100 tỷ USD, tổng giá trị giao dịch on-chain đạt 27,6 nghìn tỷ USD trong năm 2024. Theo dữ liệu của Nasdaq, con số này đã vượt tổng giá trị giao dịch cộng gộp của Visa và Mastercard. Tuy nhiên, rủi ro lớn vẫn tồn tại—đặc biệt mô hình kinh doanh và sự ổn định của stablecoin phụ thuộc chặt chẽ vào biến động lãi suất Mỹ. Trước thềm quyết định tiếp theo của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), bài phân tích này khai thác góc nhìn toàn cầu để đánh giá tác động của chu kỳ lãi suất Fed cùng loạt rủi ro lớn lên tương lai stablecoin USD bảo chứng tiền pháp định như USDT, USDC.

Stablecoins 101: Định hướng tăng trưởng giữa làn sóng kỳ vọng và khung pháp lý

Stablecoin là gì:

Stablecoin là loại tài sản tiền mã hóa được thiết kế nhằm giữ giá ổn định, thường được neo tỷ lệ 1:1 với đồng USD. Giá trị này đảm bảo nhờ cơ chế bảo chứng hoàn toàn (tiền mặt và chứng khoán ngắn hạn) hoặc kiểm soát nguồn cung thông qua thuật toán. Các stablecoin lớn như Tether (USDT) và Circle (USDC) đều bảo chứng từng đồng token phát hành bằng tiền mặt và chứng khoán ngắn hạn—đây là yếu tố cốt lõi tạo nên sự ổn định giá. Theo Atlantic Council, khoảng 99% stablecoin lưu hành hiện nay đều gắn với đồng USD.

Tính ứng dụng và thực tiễn ngành:

Đến năm 2025, stablecoin ngày càng thâm nhập sâu vào lĩnh vực tài chính và thương mại truyền thống. Visa đã xây dựng nền tảng phát hành stablecoin cho ngân hàng, Stripe tích hợp thanh toán stablecoin, Amazon và Walmart cũng thử nghiệm dự án stablecoin riêng. Song song, khung pháp lý cho stablecoin toàn cầu phát triển mạnh mẽ. Tháng 6/2025, Thượng viện Mỹ thông qua Đạo luật GENIUS (Làm Rõ Thanh Toán Stablecoin)—luật liên bang đầu tiên quản lý stablecoin. Quy định chủ chốt: tổ chức phát hành phải giữ tỷ lệ bảo chứng 1:1 bằng tài sản thanh khoản cao (tiền mặt, trái phiếu kho bạc Mỹ đáo hạn dưới ba tháng) và quy định rõ quyền lợi, bảo vệ nhà đầu tư token. Tại châu Âu, quy tắc Markets in Crypto-Assets (MiCA) áp tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn, trao quyền cho nhà chức trách kiểm soát lưu hành stablecoin không gắn đồng euro nếu đe dọa ổn định khu vực eurozone. Tính đến tháng 6/2025, tổng nguồn cung stablecoin đạt hơn 255 tỷ USD. Citi kỳ vọng quy mô thị trường có thể đạt 1,6 nghìn tỷ USD vào năm 2030—tăng gần bảy lần. Dù stablecoin đã thâm nhập thị trường đại chúng, tốc độ tăng trưởng nóng đồng thời hàm chứa nhiều rủi ro và lực cản mới.

Hình 1: So sánh ứng dụng stablecoin trên Ethereum và mức độ hoạt động thị trường (30 ngày gần nhất)

Stablecoin bảo chứng tiền pháp định và mức độ nhạy cảm với lãi suất

Khác với tiền gửi ngân hàng truyền thống được trả lãi, người nắm giữ stablecoin hầu như không nhận lãi. Đạo luật GENIUS quy định tài khoản stablecoin USD bảo chứng tiền pháp định hưởng lãi suất 0%. Điều này cho phép nhà phát hành thu trọn mọi khoản thu nhập từ đầu tư dự trữ. Trong bối cảnh lãi suất cao hiện nay, các doanh nghiệp như Tether (USDT) và Circle (USDC) thu lợi lớn từ mô hình này, song điều đó cũng đồng nghĩa rủi ro lớn nếu lãi suất đi xuống.

Cơ cấu đầu tư dự trữ:

Để bảo toàn thanh khoản và giữ tỷ lệ neo giá, các nhà phát hành lớn tập trung dự trữ vào trái phiếu Kho bạc Mỹ ngắn hạn cùng công cụ tài chính ngắn hạn khác. Đầu năm 2025, Tether sở hữu từ 113–120 tỷ USD trái phiếu Mỹ—chiếm khoảng 80% tổng dự trữ—trở thành một trong 20 tổ chức nắm giữ trái phiếu Kho bạc lớn nhất toàn cầu. Biểu đồ dưới minh họa cơ cấu dự trữ của Tether, thể hiện sự phụ thuộc lớn vào trái phiếu và tiền mặt; các tài sản khác như chứng khoán, vàng, Bitcoin chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.

Hình 2. Cơ cấu dự trữ của Tether năm 2025 (trọng số lớn là trái phiếu Kho bạc Mỹ), cho thấy stablecoin bảo chứng tiền pháp định cực kỳ phụ thuộc vào tài sản sinh lãi của Chính phủ Mỹ.

Nguồn dự trữ chất lượng cao vừa duy trì tỷ lệ neo giá, vừa củng cố lòng tin người dùng—đồng thời đóng vai trò là nền tảng sinh lợi nhuận chính nhờ lãi suất, định hình mô hình kinh doanh stablecoin. Việc Fed liên tục nâng lãi suất giai đoạn 2022–2023 đã đẩy lợi suất trái phiếu, tiền gửi lên đỉnh nhiều năm, gia tăng mạnh lợi tức dự trữ của stablecoin. Đơn cử, báo cáo tài chính năm 2024 của Circle cho thấy 1,67 tỷ USD trên tổng doanh thu 1,68 tỷ USD (chiếm 99%) đến từ lãi suất dự trữ. Theo Techxplore, Tether lãi ròng 13 tỷ USD năm 2024—sánh ngang hoặc nhỉnh hơn các định chế tài chính lớn tại Mỹ như Goldman Sachs. Với quy mô chỉ khoảng 100 nhân sự, điều này phản ánh lãi suất cao là động lực then chốt cho lợi nhuận nhà phát hành stablecoin. Bản chất của mô hình là hưởng trọn chênh lệch lợi suất: dùng vốn khách hàng mua trái phiếu Kho bạc sinh lời trên 5%, toàn bộ phần chênh lệch này thuộc về tổ chức phát hành do người dùng không nhận được lãi. Điều đó khiến stablecoin cực kỳ nhạy cảm với biến động chính sách lãi suất.

Rủi ro biến động lãi suất

Doanh thu nhà phát hành stablecoin chịu tác động trực tiếp từ chính sách lãi suất của Fed. Ví dụ, nếu lãi suất giảm 50 điểm cơ bản (0,50%), dự kiến mỗi năm Tether mất khoảng 600 triệu USD tiền lãi. Các chuyên gia Nasdaq cảnh báo: “Phụ thuộc quá lớn vào lãi suất sẽ khiến nhà phát hành như Circle đặc biệt rủi ro trong giai đoạn lãi suất giảm.”

Hình 3 sau thể hiện dự báo lãi suất quỹ liên bang của CME (tính đến 23/07/2025) đến cuối năm 2026; Hình 4 định lượng (triệu USD) tác động của biến động lãi suất lên nguồn thu dự trữ của Circle.

Hình 3. Dự báo lãi suất quỹ liên bang đến tháng 12/2026 (CME, 2025/07/23)

Hình 4. Biến động thu nhập dự trữ của Circle trước thay đổi lãi suất

Năm 2024, Circle thu về 1,67 tỷ USD lãi dự trữ—chiếm 99% tổng doanh thu 1,68 tỷ USD. Theo mô hình CME (23/07/2025), nếu lãi suất quỹ liên bang giảm về 2,25%–2,50% vào tháng 12/2026 (xác suất 90%), Circle mất khoảng 882 triệu USD—tức hơn nửa lợi nhuận lãi dự trữ năm 2024. Để bù đắp khoản hụt này, công ty buộc phải tăng gấp đôi lượng USDC lưu thông trước cuối năm 2026.

Rủi ro ngoài lãi suất: Những thách thức đa chiều đối với stablecoin

Bên cạnh biến động lãi suất, hệ sinh thái stablecoin phải đối mặt hàng loạt rủi ro và thách thức trọng yếu khác. Đánh giá đầy đủ cần chỉ rõ những điểm sau:

Rủi ro pháp lý, quy định

Stablecoin hoạt động dưới các khung luật rời rạc như Đạo luật GENIUS của Mỹ và quy định MiCA của EU. Dù các luật này tạo hành lang pháp lý cho một số nhà phát hành, chúng cũng đặt ra chi phí tuân thủ cao và nguy cơ bị chặn tiếp cận thị trường bất ngờ. Việc siết chặt giám sát—phát sinh khi thiếu minh bạch dự trữ, vi phạm lệnh trừng phạt (Tether từng chuyển hàng tỷ USD qua các vùng bị chế tài), hay gây rủi ro người tiêu dùng—có thể dẫn đến việc đóng băng quyền rút hoặc bị loại khỏi thị trường trọng điểm.

Rủi ro tập trung ngân hàng, thanh khoản

Stablecoin bảo chứng tiền pháp định phụ thuộc vào số ít ngân hàng đối tác trong việc lưu ký dự trữ, mở/đóng dòng vốn fiat. Các vụ sụp đổ ngân hàng (Silicon Valley Bank từng khiến 3,3 tỷ USD dự trữ USDC bị phong tỏa) hoặc làn sóng rút token ồ ạt có thể nhanh chóng làm suy giảm nguồn tiền gửi, dẫn đến mất tỷ lệ neo và—khi áp lực rút tăng cao—đe dọa thanh khoản toàn ngành ngân hàng.

Rủi ro neo giá, trượt chốt

Kể cả stablecoin bảo chứng đầy đủ vẫn có thể mất tỷ lệ neo khi lòng tin thị trường suy yếu—điển hình tháng 3/2023, USDC giảm về 0,88 USD do lo ngại tiếp cận dự trữ. Stablecoin thuật toán rủi ro cao hơn nhiều, thể hiện rõ qua vụ TerraUSD (UST) sụp đổ năm 2022.

Rủi ro minh bạch, đối tác

Người dùng dựa vào báo cáo xác thực thường kỳ từ nhà phát hành để đánh giá tài sản, thanh khoản, song nếu không có kiểm toán độc lập, niềm tin luôn mong manh. Dù dự trữ gửi tại ngân hàng, quỹ thị trường tiền tệ hay hợp đồng repo, rủi ro đối tác và tín dụng đều có thể làm đổ vỡ cam kết rút token khi thị trường căng thẳng.

Rủi ro vận hành, an ninh kỹ thuật

Stablecoin tập trung có thể phong tỏa hoặc thu hồi token nhằm ngăn rủi ro nhưng lại tạo điểm yếu tập trung. Các phiên bản DeFi dễ gặp lỗi hợp đồng thông minh, hack cầu nối cross-chain hay lỗ hổng tổ chức lưu ký. Lỗi người dùng, lừa đảo phishing và tính không thể đảo ngược giao dịch blockchain là thách thức thường trực với người sở hữu.

Rủi ro ổn định vĩ mô tài chính

Hàng trăm tỷ USD dự trữ tập trung vào trái phiếu ngắn hạn, nếu xảy ra rút stablecoin quy mô lớn sẽ trực tiếp làm biến động nhu cầu trái phiếu, gây biến động lợi suất. Trường hợp nghiêm trọng có thể xảy ra bán tháo cưỡng bức trên thị trường trái phiếu. Việc stablecoin phổ biến diện rộng còn có thể làm suy yếu truyền dẫn của chính sách tiền tệ Fed, thúc đẩy sớm phát triển đồng tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương Mỹ (CBDC) hoặc các khung luật mới.

Kết luận

Trước kỳ họp FOMC sắp tới, thị trường kỳ vọng lãi suất giữ nguyên nhưng nhà đầu tư sẽ theo sát mọi chi tiết từ biên bản và định hướng Fed. Sự phát triển thần tốc của stablecoin bảo chứng tiền pháp định như USDT, USDC che khuất thực tế mô hình kinh doanh này gắn chặt với chu kỳ lãi suất Mỹ. Ngay cả một đợt giảm lãi suất nhỏ (25–50 điểm cơ bản) cũng đủ làm bốc hơi hàng trăm triệu USD lợi nhuận mỗi năm, buộc nhà phát hành phải cân nhắc lại chiến lược phát triển hoặc chia sẻ thêm lợi suất cho người dùng để giữ chân thị trường.

Không chỉ là rủi ro về lãi suất, stablecoin còn phải liên tục đối phó với bối cảnh pháp lý biến động, nguy cơ tập trung ngân hàng/thanh khoản, thách thức duy trì tỷ lệ neo và rủi ro kỹ thuật. Những vấn đề này kéo dài từ lỗi hợp đồng thông minh đến thiếu minh bạch dự trữ. Quan trọng hơn, khi stablecoin trở thành chủ sở hữu lớn trái phiếu ngắn hạn, dòng rút token có thể làm rối loạn thị trường trái phiếu toàn cầu, suy yếu cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ.

Lưu ý pháp lý:

1. Bài viết này được đăng lại từ [TechFlow] và bản quyền thuộc về tác giả gốc [0xYYcn Yiran, Bitfox Research]. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc, vui lòng liên hệ Đội ngũ Gate Learn, chúng tôi sẽ phản hồi kịp thời theo quy trình liên quan.
2. Lưu ý: Mọi quan điểm trong bài thuộc về tác giả, không phải là lời khuyên đầu tư.
3. Bản dịch do Đội ngũ Gate Learn thực hiện. Không được sao chép, phát hành, hoặc sử dụng lại khi chưa nêu rõ nguồn Gate.com.